1. Pojęcie: transformacja energetyczna
Transformacja energetyczna oznacza proces przechodzenia od modelu opartego na paliwach kopalnych do systemu bazującego na odnawialnych źródłach energii (OZE), technologiach niskoemisyjnych i cyfryzacji procesów przemysłowych. W literaturze przedmiotu definiowana jest jako długofalowa zmiana strukturalna obejmująca zarówno gospodarkę, jak i politykę publiczną.
Przykład: W 2024 roku Polska wytwarzała ok. 65% energii elektrycznej z węgla, podczas gdy średnia UE wynosiła 27%. Orlen jako największy podmiot sektora w regionie rozpoczął inwestycje w farmy wiatrowe i infrastrukturę wodorową, by zredukować zależność od paliw kopalnych.
Zastosowanie: W programach edukacyjnych temat transformacji energetycznej może być analizowany w kursach dotyczących zrównoważonego rozwoju, polityki energetycznej i ekonomii środowiskowej. Studenci mogą badać procesy adaptacji dużych przedsiębiorstw do wymogów regulacyjnych i technologicznych.
2. Pojęcie: odnawialne źródła energii (OZE)
OZE to zasoby naturalne odnawiające się w krótkim cyklu, takie jak wiatr, słońce czy biomasa. W sektorze energetycznym oznaczają one produkcję energii elektrycznej przy niższym poziomie emisji gazów cieplarnianych.
Przykład: Orlen w 2023 roku posiadał farmy wiatrowe o mocy 1,2 GW i planuje zwiększenie mocy do 5 GW do 2030 roku. Dodatkowo rozwija instalacje fotowoltaiczne w centralnej Polsce.
Zastosowanie: Analiza OZE może być wykorzystana w pracach badawczych dotyczących efektywności energetycznej i technologii offshore. Studenci kierunków inżynierskich mogą projektować modele integracji OZE w krajowych systemach elektroenergetycznych.
3. Pojęcie: wodór jako nośnik energii
Wodór jest definiowany jako alternatywny nośnik energii o potencjale magazynowania i transportu w kontekście dekarbonizacji przemysłu i transportu. Wyróżnia się m.in. tzw. „zielony wodór”, produkowany poprzez elektrolizę zasilaną energią odnawialną.
Przykład: Orlen planuje uruchomienie co najmniej 50 stacji tankowania wodoru do 2027 roku. Jednocześnie testuje technologie CCS (Carbon Capture and Storage) przy reformingu gazu.
Zastosowanie: W ramach programów edukacyjnych wodór może być analizowany jako element polityki klimatycznej UE oraz jako przedmiot badań w zakresie inżynierii chemicznej i energetycznej.
4. Pojęcie: cyfryzacja i sztuczna inteligencja w energetyce
Cyfryzacja oznacza wdrażanie technologii cyfrowych w procesach przemysłowych, natomiast sztuczna inteligencja (AI) odnosi się do algorytmów zdolnych do analizy danych i podejmowania decyzji predykcyjnych.
Przykład: Orlen implementuje systemy klasy SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) oraz algorytmy predykcyjne do optymalizacji logistyki i prognozowania zużycia energii.
Zastosowanie: W dydaktyce AI w energetyce stanowi temat interdyscyplinarny łączący informatykę, automatykę i zarządzanie. Studenci mogą analizować modele uczenia maszynowego w kontekście predykcji zużycia energii czy konserwacji infrastruktury.
5. Pojęcie: blockchain w sektorze energetycznym
Blockchain to rozproszony rejestr transakcji umożliwiający przejrzystość i bezpieczeństwo danych. W energetyce znajduje zastosowanie w certyfikacji pochodzenia energii, rozliczeniach mikrosieci oraz monitoringu emisji CO₂.
Przykład: Orlen prowadzi pilotażowe projekty związane z wykorzystaniem blockchain do certyfikacji energii z OZE i rozliczeń w sieciach lokalnych.
Zastosowanie: W ramach edukacji blockchain może być analizowany jako przykład technologii zwiększającej transparentność i efektywność systemów energetycznych. Studenci mogą opracowywać case study dotyczące wdrożeń w przedsiębiorstwach.
6. Wnioski dla programów edukacyjnych
Analiza przypadku Orlen pozwala na powiązanie teorii transformacji energetycznej z praktyką przemysłową. Struktura „pojęcie — przykład — zastosowanie” umożliwia dydaktyczne ujęcie zagadnień z obszaru energetyki, nowych technologii i polityki gospodarczej.
Rekomendacja dydaktyczna: włączenie modułu analizy dużych przedsiębiorstw, takich jak Orlen, do programów nauczania w dziedzinie energetyki, ekonomii i zarządzania technologią.